Geschreven door:
Rick Verburg
Manueel therapeut, Handfysiotherapeut
Fysiotherapeut Rick Verburg raakte jaren geleden gefascineerd door de mogelijkheden van virtual reality binnen de fysiotherapie. Hij besloot dan ook zijn master Orthomanuele Therapie af te ronden met een onderzoek naar het gebruik van de VR-bril (ook wel 3D-bril genoemd) bij nekklachten. Afgelopen juli studeerde hij af op dit onderwerp.
Voor het onderzoek – met medewerking van softwarebedrijf InmotionVR – werden 32 patiënten geselecteerd die al langer dan drie maanden nekklachten hadden. Klachten die varieerden van stijfheid tot aanhoudende nekpijn in de spieren en vermoeidheid aan het einde van de dag. En in geen van de gevallen was er een duidelijke medische oorzaak, zoals een nekhernia, een vastgezette nekwervel of ernstige artrose. Het doel van Rick’s onderzoek was het aantonen van de effectiviteit van de VR-bril bij deze groep patiënten.
Wat is dat eigenlijk, zo’n VR-bril?
Rick: ‘Met een VR-bril stap je in een andere werkelijkheid, gemaakt door een computer. De techniek wordt veel toegepast bij computerspellen, bij virtuele rondleidingen door gebouwen en voor het ultiem beleven van bijvoorbeeld een speelfilm. Het alsof je midden in een andere wereld staat. Voor toepassingen binnen de fysiotherapie is de VR-bril nog behoorlijk uniek.’
Wat voegt de VR-bril toe aan fysiotherapie?
‘De behandelmogelijkheden voor mensen met nekklachten zijn vaak beperkt. Met de VR-bril kan een behandeling veel effectiever zijn. Zeker als het gaat om nekklachten die worden veroorzaakt door aansturingsproblemen van de nek- en schouderspieren. De oorzaken kunnen verschillend zijn, zoals langdurige stress, een ongeval of te lang achter een computer werken. Je ziet dan dat het bewegen van de nek door de klachten wordt beïnvloed en dat mensen hun nek beperkter gaan bewegen en in dat patroon blijven hangen. Dat kan weer tot gevolg hebben dat het dagelijks leven erdoor wordt beïnvloed – denk bijvoorbeeld aan de risico’s in het verkeer als je niet goed kunt omkijken.’
Hoe werkt het precies?
‘Onderzoek toont aan dat mensen met nekklachten vrijwel altijd hetzelfde rondje maken met hun hoofd en daarbij steeds dezelfde spieren gebruiken. Dat leidt tot overbelaste en pijnlijke spieren. Mensen zonder klachten maken meer gevarieerde rondjes en gebruiken daarbij veel verschillende spieren. Dat is het uitgangspunt bij het gebruik van de VR-bril bij nekklachten. De bril is uitgerust met geavanceerde sensoren die de bewegingen van de nek nauwkeurig vastleggen. Deze gegevens worden opgeslagen op de tablet van de behandelende therapeut. Via de VR-bril krijgt de patiënt vervolgens een aantal oefeningen voor ogen waarbij spelenderwijs doelen moeten worden behaald en er bewegingen worden uitgelokt die helpen de nekspieren gevarieerder te gebruiken en stabieler te maken.’
Kun je ook thuis oefenen?
‘Dat kan als je een geschikte VR-bril koopt waarin je smartphone past. Met behulp van een app die je kunt downloaden kun je thuis dezelfde oefeningen doen. Een uitkomst voor mensen die overdag niet naar onze praktijk kunnen komen. De patiënt krijgt online toegang tot het door ons opgestelde oefenschema en hier kunnen wij de resultaten beoordelen en zo nodig de oefeningen aanpassen. Tijdens ons onderzoek maakten 16 mensen gebruik van de thuismethode en we zagen geen verschil in het resultaat. Toch adviseer ik patiënten om naar de praktijk te komen voor een betere begeleiding.’
Wordt de bril op grote schaal gebruikt?
‘Jazeker, bij een groeiend aantal praktijken wordt de VR-bril gebruikt. En sinds mijn onderzoek heeft aangetoond dat de behandeling effectief is bij een specifieke groep patiënten, gebruiken we de bril nu ook hier bij Fysio Alphen.
De behandeling wordt vergoed vanuit de aanvullende verzekering en de kosten voor de bril zijn een onderdeel van de behandeling. Alleen bij thuisgebruik zijn de kosten voor de bril en de app voor eigen rekening. Dan moet je denken aan een bedrag van 50 tot 60 euro.’
Heeft de VR-bril de toekomst?
‘De ontwikkelingen van Virtual Reality binnen de fysiotherapie en ook op andere terreinen gaan snel. Er wordt op dit moment op fysiotherapeutisch gebied al veel onderzoek gedaan naar de behandeling van sommige rug- en schouderklachten met behulp van deze techniek.’
Artikel uit: Beter Magazine / Herfst 2022
