Geschreven door:
Sofie Zuidam
Fysiotherapeut, Geriatrie fysiotherapeut
De geriatriefysiotherapeut komt bij u thuis!
Bij de zorg voor kwetsbare mensen wordt steeds vaker een beroep gedaan op fysiotherapeuten. Binnen de fysiotherapie heeft dat geleid tot een nieuw specialisme: de geriatriefysiotherapie. De geriatriefysiotherapeut (excuses voor het ingewikkelde woord), behandelt mensen met een mix van fysieke, psychische en sociale klachten. En dat hoeven niet per se ouderen te zijn.
Wanneer ben je geriatrisch patiënt?
Nelleke: ‘Als er sprake is van een complex ziektebeeld en er stoornissen ontstaan op lichamelijk, geestelijk en sociaal gebied. Als daardoor ook het zelfstandig functioneren en de kwaliteit van leven wordt beïnvloed, dan spreek je van een geriatrisch patiënt.’
Sofie: ‘Het is niet echt leeftijdgebonden en niet iedere oudere patiënt is een geriatrische patiënt.’
De (medische) begeleiding van geriatrische patiënten vraagt een specifieke deskundigheid. Daarom is hiervoor een apart specialisme gekomen.’
Wat is er bijzonder aan deze specialisatie?
Nelleke: ‘In de opleiding tot fysiotherapeut is de aandacht voor geriatrie beperkt. In de praktijk blijkt dat de behoefte van ouderen om de kwaliteit van hun leven te stimuleren, heel erg groot is.’
Sofie: ‘Het gaat niet alleen om de fysieke aspecten van hun ziektebeeld, het gaat ook om de sociale omgeving, de psychische aspecten en de relatie met andere zorgverleners. Zo is deze specialisme in de fysiotherapie ontstaan en werd er een masteropleiding voor opgezet.’
Hoe motiveren jullie mensen om aan de slag te gaan?
Roos: ‘Ik daag mensen vooral uit om meer te doen dan ze denken te kunnen. Maar om dat te bereiken moet je echt intensief met ze trainen.’
Sofie: ‘Ouderen zijn best trainbaar, maar het vergt veel van ze. Het is natuurlijk niet gemakkelijk als je na bijvoorbeeld corona of een longontsteking weer op krachten moet zien te komen. Ik heb wel begrip voor mensen die moeten accepteren dat het allemaal niet zo makkelijk meer gaat.’
Roos: ‘Ze moeten nieuwe dingen aanleren en zijn ook nog eens afhankelijk geworden van anderen.’
Hoe ziet jullie behandeling eruit?
Nelleke: ‘Meestal thuis, we doen veel krachtoefeningen.’
Sofie: ‘We trainen de mensen zodat ze in en om hun huis kunnen functioneren. Daarbij werken we vooral aan het herwinnen van kracht en balans. Daar zijn fitnessapparaten niet per se voor nodig.’
Roos: ‘Mensen vinden het fijn als ik bij de oefeningen muziek gebruik. Ik draai nogal eens Roxanne bij de behandeling. Bij dat nummer wordt de naam Roxanne wel 30 keer gezongen. En elke keer dat het wordt gezongen laat ik ze een beweging maken. Dat stimuleert.’
Nelleke: ‘We zien veel patiënten die in het verleden gesport hebben. Met hen is het makkelijker werken omdat ze van oorsprong wel wat gewend zijn.’
Roos: ‘Klopt. Ik denk wel eens hoe zal het in de toekomst gaan met de huidige jongeren die op een e-bike zitten, veel gamen en zich zelden fysiek inspannen. Ik ben bang dat er in de toekomst meer geriatrische zorg nodig is.’
Met welke zorgverleners werken jullie samen?
Sofie: ‘De specialist ouderengeneeskunde, de POH-ouderenzorg, de geriater en de huisarts natuurlijk. De huisarts kent de patiënt het best en ziet als eerste of het al dan niet goed gaat met haar of hem.’
Nelleke: ‘De specialist ouderengeneeskunde (SOG) bezoekt veel mensen in de wijk omdat ouderen veel langer thuis wonen en minder snel naar een verpleeghuis kunnen. De SOG kan direct naar ons doorverwijzen. Maar die zorg is vaak complex en we doen dan graag een beroep op anderen.’
Roos: ‘De bereikbaarheid van andere zorgverleners is best wel lastig in ons werk. Zodra een contactpersoon ziek is of vertrekt, valt er meteen een gat. Dan wordt het meteen een zoekplaatje bij wie we terecht kunnen.’
Sofie: ‘Het betekent in de praktijk dat we echt hard moeten werken aan de samenwerking. Maar daar is niet altijd tijd voor.’
Is jullie specialisme al geworteld in de regio?
Nelleke: ‘Ik zit in een vakgroep ouderenzorg van Alphen op één Lijn met huisartsen, diëtiek en POH’s GGZ bij wie de aandacht voor geriatrie groeit. Er komen veel speerpunten aan de orde waarmee we onze kennis over de regio kunnen uitrollen.’
Sofie: ‘Voor ouderen is geen apart zorgprogramma. Het zit vooral opgesloten in bestaande programma’s. Maar de focus ligt vooral op valpreventie en osteoporose.’
Informatie delen met andere zorgverleners
Nelleke: ‘Er is een computerprogramma getest door de ouderenvakgroep dat de communicatie tussen de verschillende zorgverleners moet helpen. De volgende stap van de ouderenvakgroep is de zorgverleners uit de regio te motiveren om dit computerprogramma te gebruiken om de communicatie over de zorg om de geriatrische patiënt te verbeteren.’
Roos: ‘Zo’n programma lijkt me geweldig, maar ik ben bang dat het nog meer beslag op onze tijd zal leggen. Ik laat administratieve zaken liever voor wat ze zijn. Het kost te veel tijd en in de meeste gevallen voer je zaken in die nooit meer door iemand worden nagelezen. Ik besteed mijn tijd liever aan de samenwerking met anderen en aan mijn patiënten.’
Dit artikel komt uit het magazine; Alphen op één Lijn, nr 26. Sofie Zuidam is werkzaam bij Fysio Alphen, Roos en Nelleke zijn werkzaam binnen andere praktijken in Alphen aan den Rijn.
